Die Mauer durchlässig machen. Dat was lange tijd een bescheiden doelstelling van de oppositie in de DDR. Op 9 november 1989 was het zover. Korte tijd later kreeg ik deze foto voor mijn verjaardag. Gaten in de Berlijnse Muur. Nog wel bewaakt, maar met een vrolijker gezicht…
Erik de Graaf
PS: Nico van Loo maakte de foto.
In september 1964, in de hoogtijdagen van de Koude Oorlog, kondigde het communistische Oost-Duitsland een Bausoldatengesetz aan (een Gesetz is een wet). Voortaan konden jonge mannen met religieuze en ethische bezwaren tegen het Oost-Duitse leger hun militaire dienstplicht zonder wapentuig vervullen. Als zogenaamde bouwsoldaten werden de kritische Oost-Duitse rekruten ingezet voor infrastructurele werken, meestal voor…
Op 5 januari 1982 woonde ik in Jena, een broeinest van verzet in de DDR, een discussieavond in de Junge Gemeinde bij. Keine Moneten für Raketen (“geen poen voor raketten”) was het thema. Een paar dagen later schreef ik in de trein naar huis een kort verslag van de discussies en bewaarde het keurig voor…
Toen hij in 1947 in dienst moest, was Jurrien Dubbelboer geen pacifist. Kort na de Tweede Wereldoorlog vond de jonge communist het vanzelfsprekend om de Nederlandse landsgrenzen als dienstplichtig soldaat te verdedigen. Maar tijdens zijn militaire opleiding kreeg hij te horen, dat zijn eenheid naar Indonesië zou worden uitgezonden, waar al vanaf 1946 een koloniale…
Drie weken na de Rijksdagbrand in februari 1933 werd de jonge Berlijnse communist Erwin Jöris (geboren in 1912) door de nazi’s gearresteerd. Een jaar later werd hij uit het concentratiekamp Sonnenburg ontslagen op voorwaarde dat hij zich nooit weer “staatsvijandelijk” zou gedragen. Desondanks ging Jöris in 1934 in opdracht van de communistische partij via Praag…
Vooraf: op 17 november 2013 overleed Erwin Jöris op 101-jarige leeftijd. Ik ontmoette hem een paar keer in Berlijn en Keulen en schreef in 2005 een artikel over hem voor de Geassocieerde Pers Diensten (GPD). Lees het artikel van toen alsof u een jaar of twintig jonger bent. Dan kan Erwin Jöris 93 blijven en…
Grensgeval: het Elfde Partijcongres en de rabarberwijn In het voorjaar van 1986 besloot de West-Duitse Frankfurter Rundschau geen stukken meer van mij te accepteren. Publikationsverbot, hoorde ik via-via in goed Duits. Ik had nog nooit een letter voor die krant geschreven en was dat ook niet echt van plan. Toch stonden plotseling alle lichten er voor mij op…