Donald Duck is jarig!
Joehoe! Het is feest. Vandaag wordt Donald Duck negentig. Op 9 juni 1934 verscheen hij voor het eerst in een verhaal van Walt Disney. Donald was nog geen zeven toen de Verenigde Staten na de Japanse aanval op Pearl Harbor bij de Tweede Wereldoorlog werden betrokken, maar hij stond zijn mannetje.
Bij de Amerikaanse mobilisatie werd niemand overgeslagen. Ook Disneyfiguren als Donald Duck, Mickey Mouse en zelfs Bambi moesten eraan geloven. In 1943 won Disney met The Fuehrers Face een Oscar voor de beste korte animatiefilm. In die propagandafilm gaat het om een bijna acht minuten durende boze droom van Donald Duck. ‘Heil Hitler’, roept hij aan het begin van de tekenfilm en brengt de Hitlergroet. Hij marcheert door een land waar de bomen en de wolken de vorm van hakenkruizen hebben en waar zelfs de haan op de kerktoren ‘Heil Hitler’ kraait. Onder dwang moet hij steeds harder werken in een munitiefabriek, tot hij er gek van wordt en badend van het zweet in zijn Amerikaanse stars-and-stripes-pyama wakker schrikt. Het is gelukkig een nachtmerrie. Donald omhelst het Vrijheidsbeeldje op de vensterbank en gooit Hitler een tomaat in het gezicht.
Disney en andere filmmakers produceerden in de Tweede Wereldoorlog volop films in dienst van het Amerikaanse propaganda-apparaat. In Donald gets drafted nam Donald Duck dienst in het Amerikaanse leger en in The spirit of ’43 roept hij de Amerikaanse burgers op om hun belasting op tijd te betalen. ‘Belastingen laten de democratie marcheren’. Ruim 26 miljoen Amerikanen zagen The Spirit. Een derde van hen gaf later toe door Donald Duck meer belasting te zijn gaan betalen.
Na de oorlog werden deze politieke films zo ver mogelijk opgeborgen. Disney wilde de Europese markt niet met ‘ouwe koeien’ confronteren. In 1984 werd Donald Duck als dank voor zijn verdiensten in de Tweede Wereldoorlog tot onderofficier in het Amerikaanse leger bevorderd en tegelijk ook eervol ontslagen.
Erik de Graaf
PS: op YouTube kunt u de films toch nog opzoeken. Ze zijn de moeite waard.
