Bij het monument op de voormalige appelplaats van de Bunker Valentin
| |

Bezoek aan de Bunker Valentin

Theo Roodvoets en Tjark Kremer werden in januari 1944 bij een razzia in het Groningse Spijk opgepakt en twee weken later overgebracht naar een Werkopvoedingskamp (Arbeitserziehungslager, afgekort AEL) in Bremen-Farge. Het AEL was een heropvoedingskamp voor dwangarbeiders, die in de ogen van SS-chef Himmler de arbeidsmoraal verlaagden. Roodvoets en Kremer overleden een maand later als…

Erwin Jöris
| | |

De odyssee van Erwin Jöris door twee dictaturen

Vooraf: op 17 november 2013 overleed Erwin Jöris op 101-jarige leeftijd. Ik ontmoette hem een paar keer in Berlijn en Keulen en schreef in 2005 een artikel over hem voor de Geassocieerde Pers Diensten (GPD). Lees het artikel van toen alsof u een jaar of twintig jonger bent. Dan kan Erwin Jöris 93 blijven en…

Verzwegen jaren van gevangenschap
| |

Verzwegen jaren van gevangenschap

Drie weken na de Rijksdagbrand in februari 1933 werd de jonge Berlijnse communist Erwin Jöris (geboren in 1912) door de nazi’s gearresteerd. Een jaar later werd hij uit het concentratiekamp Sonnenburg ontslagen op voorwaarde dat hij zich nooit weer “staatsvijandelijk” zou gedragen. Desondanks ging Jöris in 1934 in opdracht van de communistische partij via Praag…

Foto: Oorlogsmuseum Middelstum / Ties Groenewold
| |

De Tweede Wereldoorlog op Rottumeroog

Ties Groenewold is naar eigen zeggen behept met het ‘groene virus’. Met dat groen bedoelt hij legergroen. Hij verzamelt alles wat te maken heeft met de Tweede Wereldoorlog in Groningen en presenteert zijn vondsten in zijn Oorlogsmuseum in Middelstum. Een in 2015 op een online veiling opgeduikeld fotoalbum van een Duitse matroos was de basis…

Oorlogsslachtoffers op de Rottums
|

Oorlogsslachtoffers op de Rottums

Recensie door Erik de Graaf in De Kaap (donateursblad van de Vrienden van Rottumeroog en Rottumerplaat) april 2023, p. 14-15. Voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog zaten er dertig Nederlandse militairen op Rottumeroog. Elf infanteristen en negentien mariniers moesten het noordelijkste stukje Nederland behoeden voor een Duitse aanval. Toen het in mei 1940 zover…

Een operatie die nooit plaatsvond

Een operatie die nooit plaatsvond

Martin Bormann, Hitlers privésecretaris, sneuvelde niet in de brandende puinhopen van de nazi-hoofdstad Berlijn, zoals over het algemeen wordt aangenomen, maar werd door een commando van de Britse geheime dienst in mei 1945 uit de klauwen van de oprukkende Russen gered. Hij leefde nog tot 1956 in Groot-Brittannië, is toen naar Paraguay geëmigreerd en overleed…

Elfhonderd bomen voor domie
|

Elfhonderd bomen voor Domie

In 1947 schreef Johanna Ader-Appels de roman ‘Een Groninger pastorie in de storm’ over de dramatische gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog in Nieuw-Beerta. In november verscheen ‘Oorlogen & oceanen’ met het vervolg van de familiegeschiedenis, geschreven door haar zoon Erik Ader. Erik de Graaf las beide boeken, sprak in Usquert met Erik Ader en struinde rond…

Dwangarbeiders uit Spijk
|

Dwangarbeiders uit Spijk in Duitsland

In mei 1945 was de Tweede Wereldoorlog achter de rug, maar er bleven veel vragen. In een advertentie in de Nieuwe Provinciale Groninger Courant smeekte de familie Kremer uit Spijk in augustus 1945 om “inlichtingen omtrent onze zoon Tjark Kremer. Op 1 Maart ’44 telefonisch bericht ontvangen dat hij door de Gestapo te Bremen is…

Theo Roodvoets tussen twee vrienden (
| |

Van de houtstek naar het theater

Wie was verantwoordelijk voor de dood van Theo Roodvoets en Tjark Kremer? Die vraag werd vorig jaar onderzocht aan de Universiteit van Bremen. Twee Groningse onderduikers werden in januari 1944 in Spijk door de Duitsers opgepakt. Een maand later kwamen ze om het leven in een werkkamp bij Bremen. Hoe kon dat gebeuren? De Shakespeare…